2015 is het jaar geweest van het gesjoemel. Het werkwoord sjoemelen betekent zoiets als knoeien, zwendelen of ritselen. Het een is dus wat serieuzer dan het ander. Zwendel of frauduleus handelen is natuurlijk strafbaar. Knoeien klinkt niet netjes maar voelt wat minder zwaar aan als frauderen. Duidelijk is dat je in alle gevallen aan de verkeerde kant van de lijn zit.
Rundvlees bleek toch echt paardenvlees. De rechter vond het uiteindelijk geen licht vergrijp en veroordeelde de vleeshandelaar nadat hij verschillende malen achter elkaar (!) hierop gepakt was. Lekker dus, gelukkig zitten wij in het bier. Het speciaalbier wel te verstaan.
Nou is er in de speciaalbierindustrie ook wat geks aan de hand. Het aantal brouwerijen groeit exponentieel. Daarbij zie ik een brouwerij als een fysieke locatie waar bier wordt gebrouwen beginnend bij het maken van een uitgebalanceerd recept, het uitzoeken van de mooiste mouten tot het vinden van de meest delicate hoppen. Uiteraard kiest de brouwer ook een mooie giststam, volledig in lijn met het te brouwen bier. Als we er van uit gaan dat iedere brouwerij zo’n vier bieren in het assortiment voert -redelijk conservatief ingeschat naar mijn mening- betekent dit al zo’n twaalfhonderd Nederlandse bieren. Het zullen er echter veel meer zijn.
De meeste fysieke brouwerijen brouwen niet alleen voor zichzelf. Die zijn er wel, en daar is helemaal niets mis mee, maar ik denk dat het grootste deel ook wel eens voor een ander brouwt of de sleutel van de brouwerij uitleent aan een ander. In het eerste geval hebben we het over loonbrouwen, en in het tweede geval over huurbrouwen. In beide gevallen wordt er een specifieke receptuur gemaakt. Je kan dus zeggen dat al die bieren min of meer uniek zijn. De consument slikt van harte het verhaal, en het bier, dat door verschillen in ingrediënten brouwsels onderling nog wel eens kunnen verschillen. Sterker nog: de consument wil het. Blenden, het onderling mengen van batches, wordt niet gewaardeerd. Dat zit in de wereld van speciaalbier dicht tegen sjoemelen aan. Behalve als het om een niche als lambiek of barrel-aged-beer gaat. Daar wordt het zo impliciet bij het afwijkende productieproces vermeld dat het weer als pluspunt wordt gezien. Ambachtelijkheid ten top.
Toch is ook bierland opgeschrikt door een heus schandaal. Ik heb het hierbij over mensen die met de veren van anderen gaan prijken. Etiketje eraf, ander etiketje er op, en dan maar doen alsof je een lekker biertje hebt gemaakt. Maar het kan nog veel erger. En dat is dit jaar dus gebeurd. In Groningen dacht iemand dat hij de slechtste en goedkoopste fabrieksmeuk met een ander etiket als speciaalbier-pils op de markt kon zetten. Nou kon het ook, maar het is in de wereld van de speciaalbieren toch echt wel als sjoemelen gezien. Dat kan dus niet. Hij deed alsof het bier van hemzelf was terwijl dat niet zo was. Hij zette iets slechts op de markt en deed alsof het goed was. Het was sjoemelen ten top.
Maar wat nou als je een best wel oke fabrieks-speciaalbier van etiket ontdoet, de dop afschuurt en aan liefhebbers van speciaalbier voorzet. Daarbij vermeld je dat het sjoemelbier is. Je bent dan toch héél eerlijk geweest, niet? En dat is precies wat ik heb gedaan… Bij de super om de hoek even een sixpack gehaald. Etiketten afgeweekt en daarna tot nul graden gekoeld. Ik wilde de kroonkurken namelijk vervangen door neutrale kroonkuren. Helaas had ik tijdgebrek en heb ik dus snel met een schuurpapiertje het logo afgeschuurd. Wat een werk…
Daarna door naar de avond van mijn brouwvereniging. Aan het eind van de avond, als iedereen trots zijn eigen brouwsels aan anderen laat proeven trek ik mijn sjoemelbier uit de tas. Van wie is dat bier, vroeg iemand nog. Dit is mijn sjoemelbier heb ik geantwoord. Ja toch? Niets gelogen. Want als ik vertel dat sjoemelbier van een ander is loop ik kans op een brief van een advocaat. Het zou ook niet de waarheid zijn.
Ik heb de bewuste avond nog een paar flesjes meegegeven aan anderen zodat ze het bier thuis zouden kunnen beoordelen. Al die tijd gedacht dat er iemand zou komen met de opmerking: hee, dat lijkt op…. Maar nee hoor: Mooi caramel, lijkt wat van je tripel door te zitten en nog meer van dat soort feedback kwam wel terug. Ik heb pret gehad, ten koste van jullie proevers. Het was een mooi experiment.
Voel je je belazerd….? Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa! Maar serieus: voel ik me echt schuldig? Nee hoor. Ik ben blij dat jullie de Hertog-Jan Karakter ook lekker vonden!
Ronald