Welkom
Een nieuw jaar! Bij velen begint januari begint bij velen met goede voornemens, zo ook bij de Bierkaai. Of dat betekent dat we nu het licht hebben gezien weet ik niet, maar in ieder geval wel de klok, want om acht uur precies worden we uitgenodigd om plaats te nemen. Met 17 man en twee vrouwen wachten we gespannen op wat komen gaat. Host van de avond is Paul.
Mededelingen
Vervolgens is het tijd om even aandacht te geven aan het lustrumfeest van 22 maart in verband met het tien jarig bestaan van de vereniging. Er wordt door verschillende leden al druk gebrouwen om een leuk biertje te kunnen schenken. Naast de leden zijn ook de oud-leden uitgenodigd. Vanaf dit weekend kunnen ook partners zich via de link in de uitnodigingsmail aanmelden. Heb je je nog niet aangemeld? Graag zo snel mogelijk doen.
Als laatste in het mededelingenblokje wordt aandacht besteed aan de brouwbuddies. Samen brouwen is leuk, en kan je ook op een gegeven moment over een dood punt in je brouwcarrière helpen. Een oproep om dat vooral ook te doen.
Smaakcomponent
Vervolgens is het de beurt aan het herkennen van smaakcomponenten. Lucas heeft weer op onnavolgbare wijze een tinctuur gemaakt waarin een smaakcomponent centraal staat. We krijgen een referentiebier voorgeschoteld, en een bier met dit toegevoegde element. Waar de een niet verder komt dan ‘ik proef verschil’ haalt de ander de juiste smaak eruit. In dit geval ging het om cacaonibs. Verwarrend in een blond bier, maar als je het eenmaal doorhebt kan je er niet meer omheen.
Alcohol, wat doet dat met je bier?
Paul introduceert vervolgens het thema van de avond: Alcohol. De gezondheidsaspecten van alcohol zijn een tijdje geleden al uitvoerig behandeld door Katy, daar hoeven we het nu niet meer over te hebben. Met dry january is het echter wel voor de hand liggend dat er wat aandacht is voor alcoholvrij. Dat vormt hier dan ook het uitgangspunt. We kennen allemaal de alcoholvrije bieren. Maar wat doet het verwijderen van alcohol eigenlijk met de smaak? Door middel van een vermakelijke presentatie loodst Paul ons door het onderwerp. De hogere viscositeit van alcohol wordt moeiteloos gekoppeld aan een lagere dichtheid en via een aantal chemie-light en biochemie-light stappen gaan we het resultaat proeven met een alcoholvrij bier. Daarnaast ditzelfde bier, maar dan weer voorzien van de min of meer originele hoeveelheid alcohol van het moederbier. Het alcoholhoudende bier ruikt niet alleen frisser, het smaakt ook veel beter, heeft meer koolzuurprikkeling en is duidelijker in de mond aanwezig.
Het laatste bier in deze proefsessie is een LaTrappe nillis, een alcoholvrij donkerbruin bier. Paul heeft dit met alcohol 96 % ‘gerestaureerd’ naar een bier met ongeveer 6,5 % alcohol. Alcoholvrij is het een bier dat nogal eendimensionaal is. Er zit vrij weinig smaak in. Met de alcohol er weer in smaakt het bier echter mooi rond, zoet en volmondig. Het verschil is echt gigantisch. Bedankt dat je ons via zo’n leuk experiment duidelijk hebt weten te maken wat de invloed van alcohol in je bier is (en indirect waar je dus op zou moeten focussen als je alcoholarm bier maakt).
Als laatste geeft Paul ons nog een waarschuwing mee. Bij het maken van alcoholvrij of alcoholarm bier moet je ervoor zorgen dat de pH 4 of lager is. Met groeicurves van Escherichia Coli en Salmonella geeft Paul het belang hiervan aan. Zeker nuttig om te weten.
Bier van de maand
Als laatste presenteert Jan Dré zijn bier van de maand. Het is een RIS met tropisch karakter die een jaar geleden al gebrouwd is. Vanwege de leeftijd van het bier is er van dat tropische karakter niet meer zo veel over. Het bier bevat ca 10% alcohol. Ondanks dat het tropische er een beetje af is proeven wij een heel smakelijk bier. Bedankt Jan Dré!
Afsluiting
Kima wordt nog even in het zonnetje gezet en bedankt voor haar goede zorg en gastvrijheid. Kima, bedankt!
Als laatste komen de brouwvragen en de brouwblunders aan bod. Als ook de laatste vraag is beantwoord is het tijd om het ‘officiële gedeelte’’ te beëindigen en de meegebrachte bieren uit te schenken en te proeven en gezellig even bij te praten. Met een goed gevoel ben ik vervolgens weer naar huis gegaan.
Ronald
Door: Bram Krul
Gespannen trokken de leden van de bierkaai op deze 1 november naar ons vertrouwde honk De Poort. Zou vandaag de dag zijn waarop de wisselbokaal in ontvangst genomen zou worden? Na de overwinning van Jan Rube in 2023 was er een brouwwedstrijd uitgeschreven met als stijl Westcoast IPA. Een stijl die waarschijnlijk velen van ons het hobbybrouwen ingetrokken heeft, al werd het destijds waarschijnlijk gewoon nog IPA (of misschien al wel American IPA) genoemd. De wedstrijd was met 12 deelnemers goed ingeschreven en met 3 Stibon beëdigde keurmeesters waarschijnlijk nog beter gejureerd. Het beloofde een mooie avond te worden.
Maar voor het zover was, zouden we eerst nog een lezing krijgen van Marcel van Silfhout, eigenaar van GraanGeluk, een producent van graan dat verbouwd wordt op een verantwoordelijke, eco-agrarische manier. Een mooi inkijkje in één van de 4 ingrediënten van ons mooie product, dat wellicht misschien nog wel de minste aandacht krijgt. Marcel moest een eind reizen, dus we hadden eerst nog tijd voor een aantal andere punten.
Ten eerste hebben we in een mini BLV het nieuwe HR vastgesteld. Deze ledenvergadering zou wellicht voorgedragen kunnen worden voor het Guinness Book of Records, want de vergadering was korter dan het intermezzo dat er op volgde. Maar kort en goed: het nieuwe HR is goedgekeurd met als belangrijkste wijzigingen dat de voorzitter, secretaris en penningmeester niet meer met naam genoemd worden en dat leden die lid worden alleen maar proportioneel contributie betalen voor de periode dat ze lid zijn tijdens het verenigingsjaar. En daarnaast heeft Paul van Rooijen de vrijgevallen bestuurszetel ingenomen die Edward Uuldriks had vrijgegeven. Welkom in het bestuur Paul, bij voorbaat dank voor je inzet!
Tijdens de mededelingen werd gevraagd om inzendingen voor het Bier van de Maand voor december en verder. Een mooie gelegenheid om je brouwkunsten te delen met de andere leden, dus meld je aan! Later op de avond zal Edward zijn New Almerder IPA presenteren, een NEIPA met naast Armarillo, Idaho 7 en Simcoe ook nog een Zuid Afrikaans vetplantje genaamd Buchu, waar normaliter thee van getrokken wordt. Er worden veel positieve effecten toegeschreven aan dit plantje dat in het Fynbos groeit, dus ons staat een gezonde periode te wachten. Edward’s NEIPA blijkt een buitengewoon fijn gebrouwen bier te zijn, dat zoals het past in de stijl flink ‘fruit-forward’ en lekker vers is. Het bier bevat niet extreem veel dry-hop (ca. 3gr/ ltr), maar knalt toch lekker het fust uit. Mooi geslaagd!
Het Lustrumteam heeft ter voorbereiding op de feestavond op 22 maart 2025 aan de leden gevraagd om met een pitch te komen voor een bier dat door diverse leden gebrouwen kan worden voorafgaand aan het lustrumfeest. Er zijn 3 ideeën ingezonden en tijdens de discussie komt er nog een vierde op tafel, wat ongeveer een variant was van idee 3. En eigenlijk alle aanwezige leden geven aan best mee te willen brouwen met het lustrumbier. Dus het belooft bij voorbaat een gezellige avond te worden!
De ideeën:
Na stemming blijkt dat de ideeën van Paul en Edwin de populairste ideeën zijn en we spreken af om de definitieve keuze via de Bierkaai Whatsapp te laten vallen, zodat ook leden die er deze keer niet bij zijn een stem kunnen inbrengen.
En dan is het tijd voor een nieuw vast onderdeel: De Smaak van de Maand! Jeroen heeft voor ons een tinctuur gemaakt met een bekende smaak(afwijking) en de leden mogen gaan analyseren welke smaak dit is. We proeven de smaak toegevoegd aan een glaasje Amstel en hebben er tegenover ook een glaasje pure Amstel en dan blijkt dat dit toch echt niet makkelijk is. Her en der wordt geopperd dat het wellicht Italiaanse tuinkruiden zijn, maar dit zou al te makkelijk zijn, aangezien dat op het potje staat dat Jeroen heeft meegenomen met de tinctuur erin. Toch zijn er wel degelijk leden die het goed hebben en na enige discussie komt de monkey out of the sleave… het is zwarte peper!
En dan dus Marcel van Silfhout van GraanGeluk.
Ze zijn 7 jaar geleden begonnen om van een akker waar snijmaïs verbouwd werd een prachtig biodivers en ecologisch verantwoorde graanakker te maken en zijn inmiddels toegegroeid naar zo’n 100 hectare grond, waarvan ca. 30% in eigendom en 70% in diverse samenwerkingsverbanden wordt bewerkt. In een normaal jaar zou hier ongeveer 300 ton graan mee verbouwd moeten kunnen worden. Helaas is 2024 een bijzonder nat jaar geweest en valt de oogst dit jaar flink tegen.
We proeven als onderdeel van Marcel’s verhaal het blonde bier Gelders Graangeluk. Dit bier won in 2020 een gouden medaille op de Brussels Beer Challenge en heeft in de moutstort zomergerst en Veluws Kruiprogge dat door mouterij Masterveld uit Winterswijk is gemout. Al met al een uitstekend geslaagd bier! Daarna proeven we de Roggeweizen en waarbij een weizen natuurlijk eigenlijk met een groot deel tarwe gebrouwen hoort te worden, is dat in dit geval met 80% rogge gebeurd. We kennen rogge als graansoort die hele mooie fruitige tonen geeft, maar dat wel lastig is om mee te werken in de brouwerij. Maar de door Marcel meegenomen roggekorrels lijken een stuk groter dan hetgeen wij kopen bij de diverse brouwwinkels. We proeven een fruitig en kruidig bier dat de goedkeuring van de leden kan wegdragen. Wederom een geslaagd bier!
Dit leidt vooral tot een stuk discussie rondom het thema ‘terroir’ of simpeler gezegd, hoe wij als hobbybrouwers ook beschikking kunnen krijgen over granen die (herleidbaar) lokaal geproduceerd worden en die historisch gezien ook een link hebben met de regio’s waarin we leven. Hier ligt duidelijk de link tussen de leden van de Bierkaai en GraanGeluk. Hoe we dit precies vorm moet gaan krijgen is nog niet duidelijk, maar het zou toch prachtig zijn om zelf bieren te gaan brouwen met graansoorten die hier uit Nederland komen. We zijn weer een stukje inspiratie rijker en danken Marcel voor zijn komst.
Tenslotte de brouwwedstrijd…
Het recept vind je hier als PDF.
En hier de link naar Brewfather
Na de reguliere brouwvragen en -blunders te hebben doorgenomen proeven de aanwezige leden nog verschillende van de gebrouwen Westcoast IPA’s, en andere meegenomen bieren van de leden. Het was weer een prachtige avond in de Poort en het zou nog lang onrustig blijven in Amsterdam.
Het was weer een enerverende avond, na het sluiten van de transferperiode is het altijd spannend wie er nog acte de présence zal geven.
Gelukkig waren we weer met een heerlijk clubje liefhebbers die allemaal in de moed waren voor een avondje lering en vermaak.
De mededelingen zijn voorgedragen door Emiel die aangeeft dat Edward aftreed als bestuurder en nog niet bekend is hoe dit opgevuld zal gaan worden. Daarnaast werden wij geattendeerd op het feit dat de zomer op zijn einde loopt en we alvast moeten nadenken over het adventkrat voor de 2024 editie die zal plaatsvinden op 29-November.
Er loopt ook nog een bierkaai brouwwedstrijd met een “West Coast IPA” die begin oktober moet worden ingeleverd (3-Flesjes)
Aankomend jaar vieren wij ons 10-jarige bestaan en de lustrumcommissie heeft een enquete uitgestuurd om de interesse van verschillende type events te polsen bij zijn leden, dit loopt van een avondje samen borrelen tot een jaar lang op een zeilboot de wereld rond en alles wat ertussen zit 😉
Toen kwamen wij bij het officiele gedeelte van de avond aan waar wij verschillende smaak afwijkingen hebben geproefd. Als neutraal bier is gekozen voor Amstel Gold (4%). Daarbij maken wij onderscheid tussen twee typen smaakafwijkingen:
De oorzaak van deze afwijkingen zijn mogelijk:
In de 5 afwijkingen die wij geproefd hebben kwamen verschillende typen voor waaronder Acetaldehyde (Groene Appel/schillen of vers gemaaid gras) kwam duidelijk naar voren waar ondergetekende eigenlijk best prima zijn glas van heeft opgedronken. Daarnaast hebben wij lichtsmaak, Mercaptaan (zwavel, gas), Oxidatie (nat karton, kranten) en eentje die mijn administratie in alle commotie niet heeft opgeslagen.
Als tips om dit zoveel mogelijk te voorkomen/beperken.
Daarna was het tijd voor een presentatie van Paul van Rooijen die de nobele taak voor het bier van de maand September opzich had genomen en ons met een split batch verwende. Daarbij heeft hij Aromazyme toegevoegd bij een deel van zijn beslag om de verschillen te proeven met de zaal.
Altijd geweldig om te zien hoe hij eenvoudig uitleg weet te geven waar deze verschillen door ontstaan en hoe de verbanden liggen in een schematisch overzicht. Aansluitend heeft Paul gekeken of er animo genoeg is voor een brouwexperiment met een smash bier waar we sweet release gist voor gaan gebruiken. Vanuit de groep heb ik voldoende vingers in de lucht gezien om dit in de volgende ronde nader toe te lichten en concreet te maken.
Als klap op de vuurpijl sloten wij deze avond af met het proeven van de Barrel Age badge 1.
Een heerlijke stout waarbij we verschillende vormen hebben getest van lagering op bourbon vat (7 maanden) tot de variant van 3 weken op snipper gesponsord door Marco. Daarnaast heeft Bart Kling ook zijn variant zonder lagering gedeeld wat tot mooie verschillen heeft geleid op basis van hetzelfde recept.
Deze keer een wat lagere opkomst, dat krijg je aan het begin van de mei-vakantie.
Barrel Aged project update:
Gruytbier
Na de gebruikelijke onderwerpen kwam de spreker van de maand aan de beurt. Vandaag is het dr. Leendert Alberts, Leendert is docent geschiedenis, aan de Hogeschool Utrecht.
Het gaat over Gruytbier.
Gruyt is een soort zuurdesem maar dan voor Bier. Gruyt is een moutpapje ( wort) met een kruidenmengsel ( Gagel, Hars, Laurierbessen, berglaserkruid ( witte bloemetjes).
De eerste bieren bevatten geen hop, dat kwam later via Duitse Hanzesteden bij ons. Door de Hop is bier langer houdbaar en met het hop lijkt het brouwproces op wat we nu kennen ( schroten, maischen, koken, vergisten).
De spreker had ook drie varianten van oude bieren meegenomen.
Het eerste bier was Jopen Koyt, tweede bier was Hoppenbier anno 1475, derde bier was Wijkse Dikke.
Het Hoppenbier Anno 1475 uit Amersfoort is mede door Leendert samengesteld/gebrouwen, het bevat 22 % gerst.
Bier werd vroeger in de middeleeuwen vooral gemaakt van oppervlakte water, dit was schoon genoeg en in de dorpen en steden lagen de bierbrouwerijen stroomopwaarts ten opzichte van de leerlooierijen. Als het water smaakloos , transparant en geurloos was kon het gebruikt worden als basis voor bier. In steden waren ook waterstoelen waar men het water uit de gracht haalde en via een soort regenpijp richting de brouwerij liet lopen. Het oppervlakte water werd pas vanaf de 19de eeuw te vervuild.
In Amsterdam waren er meerdere Bierkaaien, een voor elke stad waar bier werd gemaakt. Grote biersteden waren Gouda, Delft en Haarlem. Vanaf 1400 werd er veel bier geëxporteerd naar Engeland. Hier had men het hop proces al gejat van de Duitsers ( later zouden die wraak nemen door onze fietsen te stelen). De Nederlanders verkochten veel export pils aan de Engelse Marine en het Engelse Leger; het was goedkoper dan Engelse Ale . het had tussen e 5 en 8 % alcohol. Men maakte toen ongeveer 1 miljoen hectoliter grotendeels met de hand tegenover 24 miljoen hectoliter nu.
Een stad verdiende goed aan de bieraccijnzen, het was goed voor >70% van de stadsinkomsten. Een goede reden dat veel kloosters ook brouwden was dat je over bier gebrouwen binnen de kloostermuren geen accijns hoefden te betalen. Wat wel leuk om te weten is, is dat die vroege trappisten matig bier brouwden om zelf op te drinken. Als men hoog bezoek kreeg kochten ze in de nabije stad beter bier.
Tot 1800 was 1 op 7 brouwerijen in handen van vrouwen. Vaak begonnen als familiebedrijf en als de man overleed nam de vrouw het over.
Leendert weet veel van de geschiedenis van bier in de middeleeuwen in Nederland en vindt het leuk om erover te praten.
Leendert heeft ook nog wat recepten gevonden bij Derek Walsh die gaan over het brouwen van middeleeuws bier. Voor de liefhebber/liefhebster.
Oer Kuitbier richtlijnen (samenstelling D. Walsh, 21 feb 2014)
© Copyright en eigendom Derek Walsh
Neo Kuitbier richtlijnen
(samenstelling D. Walsh, 21 feb 2014)
Uit het artikel ‘The Use of Oats in Brewing’ in Monatsschift fur Brauwissenschaft March/April, 2005 heb ik de volgende informatie kunnen halen:
© Copyright en eigendom Derek Walsh
Richtlijnen voor Luiks bier (17e eeuw)
Als brouwgranen voor Luiks bier worden exclusief spelt, tarwe en gerst gebruikt volgens de onderstaande onderlinge verhoudingen:
© Copyright en eigendom Derek Walsh
Vanavond hebben we weer een mooie agenda; er is geëxperimenteerd, er is een Bier van de maand, we komen weer meer te weten over gist en we hebben een spreker van formaat die ons vertelt over de mooiste Trappist van Nederland: La Trappe.
Uitje
We beginnen met de aankondiging over het Bierkaai uitje op 25 mei. We gaan dit jaar naar Den Haag en zullen daar o.a. een brouwerij bezoek doen en we zullen eindigen op het Nederlands Bierproeffestival bij de Grote Kerk. De aanmeldingslink is inmiddels gedeeld in de Whatsapp groep, introducées zijn toegestaan.
Zet ook de BBQ op 5 juli in de agenda, dat zal weer gezellig worden met veel verschillende biertjes (BYO) en natuurlijk lekker eten en gezellige mensen.
Barrel-aged project
De status van het Barrel Aged project wordt besproken en de voorlopige planning voor de tweede vulling wordt voorzichtig afgegeven, de verwachting is dat eind juni voor de tweede keer gevuld zal gaan worden, een Barleywine!
La Trappe
Dan is het de beurt aan Jan-Jasper Mijers van Brouwerij de Koningshoeven, waar de bieren van La Trappe gebrouwen worden, uiteraard onder toezicht van de monniken van de Abdij. Hij vertelt over de 140-jarige historie, de opzet en idealen van de brouwerij en aangezien ze daar zo’n 10 miljoen liter per jaar brouwen, heeft hij veel bieren meegenomen die we mogen proeven, yay!
We beginnen met de Epos 0,0%, de eerste 0,0 Trappist met een witbier karakter. Het bier is pas net officieel gelanceerd en dus een primeur! Het bier wordt goed ontvangen en is een mooie aanvulling op het 0,0 assortiment in de schappen en de horeca.
We worden vervolgens getrakteerd op een bier van La Trappe met een Amsterdams tintje, de Tripel Traditionair, een collab met Kleiburg. De basis is de La Trappe tripel, maar met een Amerikaans hop profiel, wat de tripel een compleet ander karakter geeft.
Vervolgens komen er nog een aantal flinke jongens langs zoals de Quadrupel oak aged en de ‘Practise what you preach’ collab met Brewdog. Je begrijpt dat dit een bliksemstart van de avond was en dat de stemming er al goed in zit, de alcoholpercentages zijn immers best flink.
Het was een enorm leuk verhaal van Jan-Jasper en we hebben La Trappe echt wat beter leren kennen, super leuk!
Experiment!
Dan gaan we naar het volgende onderdeel. Een experiment, een Dubbel ‘gebrouwen’ door Bart. De quotes verklappen het eigenlijk al, want er is iets mysterieus aan dit bier. We drinken een bier wat is vervaardigd uit een moutstroop, vermengd met water. Vergist en ja, dan heb je dus bier.
Wat vinden we er van, en vooral wie kan dit beter? Er zijn een aantal blikken moutstroop beschikbaar gesteld om op een volgende bijeenkomst de resultaten te kunnen proeven. De blikken zijn snel verdeeld onder een aantal leden en het levert in de Whatsappgroep inmiddels al wat grappige discussies op. We zijn zeer benieuwd hoe dat gaat aflopen!
Gist
Dan is de beurt aan Paul, hij gaat ons meer vertellen over gist en de toepassingen in het brouwproces. Weten we eigenlijk wel wat we aan het doen zijn? Gooien we gewoon een pakje per 20 liter in het vat, gebruiken we rekenmethodes? Mr. Malty? Tellen we cellen? Hoe weet je of je genoeg vitaliteit in de slurry zit die je wil gaan gebruiken? Hoe maak je een starter met genoeg gist? Het zijn allemaal vragen die menig hobbybrouwer achter de oren doet krabben.
Grappig om te zien dat veel leden veel verschillende werkwijzen hebben als het op gist aankomt. Sommigen hergebruiken hun gist veelvuldig, anderen kopen telkens nieuwe zakjes.
Paul legt uit dat de juiste pitchrate sterk afhankelijk is van het SG en de temperatuur waarop de vergisting zal plaatsvinden en dat dit ook nog per gist soort sterk kan verschillen.
En wat is de invloed van zuurstof op de vergisting? Paul heeft veel beeldmateriaal vanuit zijn studie in Leuven met veel berekeningen, grafieken en schematisch weergegeven chemische verbindingen. Dat is soms lastig om te volgen voor de leden, het is niet voor niets een studie zeg maar. Gelukkig praat Paul het lekker aan elkaar en is de discussie vaak minder theoretisch en daardoor beter te volgen.
Bier van de maand
Op naar de volgende, en blijf brouwen!